Bij oudere baby’s, kinderen en volwassenen met een te strakke tongriem kunnen compenserende mondgewoontes aanwezig zijn. In de zwangerschap slikt een baby vruchtwater met een tong die vast zit, waardoor de hik ook dan al aanwezig kan zijn. Een ouder kind en volwassenen hebben jarenlang compensatiegedrag vertoond doordat omringende spieren en weefsels compenseren voor de beperkte functionele beweging van de tong. Denk aan voedsel in de mond verplaatsen van links naar rechts, goed slikken zonder je te vérslikken, je tanden schoon vegen na het eten en praten. Vaak slikt de patient naar voren, dat heet  een”persslik” of tongpers. Dit kan invloed hebben op de stand van de tanden, kaken of algehele lichaamshouding.

De voorbereiding voor een behandeling is daarom tweeledig:
1. Compenserende spieren in het hoofd, nek en halsregio kunnen flink “vast” zitten en daarom beter vóór een eventuele tongriembehandeling gecheckt en behandeld worden door een zorgverlener die daarin gespecialiseerd is.  Van patiënten horen we dat ze dit bij een fysiotherapeut, manueel therapeut, orofaciaal therapeut, chiropractor, of osteopaat laten doen voor klachten zoals bijvoorbeeld een verkeerde houding, stijve nek, kaakklemmen, knarsen en hoofdpijnen. Alleen een tongriem behandelen is niet afdoende als de omringende spieren en weefsels blijven vastzitten en beperken in de functionele bewegingen.

2. Tevens verbetert een behandeling als de patiënt van te voren en na de behandeling naar een gespecialiseerde logopedist in OMFT (oromyofunctionele therapie) gaat. Dit kan helpen om foutief aangeleerde mondgewoontes en manier van slikken te analyseren en eventueel te trainen of af te leren in een individueel afgestemd programma.

Mocht een OMFT logopediste niet beschikbaar zijn is de Kieferfreund app een optie om te trainen en te oefenen (zie www.kieferfreund.com of https://www.tongriem.com/nl//tongtraining/)

Kinderen die lispelen (de tong wordt dan geheel of gedeeltelijk tussen de voortanden geperst) hebben een zogenaamde open beet: de voortanden vallen niet over elkaar heen. Kinderen die slissen, waarbij de klanken aan de zijkant in de mond ontstaan (bij de kleine kiezen) hebben vaak een zijdelingse open beet. Door middel van orthodontische behandeling kunnen dergelijke open beten gesloten worden en de tanden komen weer mooi in de rij te staan. Soms zien we soms na verloop van tijd echter weer een open beet ontstaan, omdat verzuimd is de oorzaak van de open beet, in dit geval een verkeerde tongpositie, weg te halen.

–  Hardnekkig mondademen veroorzaakt vaak sterk vooruitstaande voortanden. Omdat de lippen niet gesloten zijn, drukken ze niet achterwaarts tegen de tanden. Daardoor gaan de voortanden, mede door de voorwaartse druk van de tong, naar buiten staan.

– Kinderen of volwassenen die een afwijkend slikpatroon hebben, waarbij de tong naar buiten komt tijdens het slikken, hebben op de plaats waar de tong naar buiten komt een open beet, de tanden raken elkaar niet.

Oromyofunctionele therapie (OMFT) is een oefentherapie die gericht is op het herstellen van een verstoord evenwicht in het mondgebied. Daarbij gaat het om het herstel van het functioneren van de spieren in en rond de mond, met als doel een positief effect op de vorm van de kaken en de stand van het gebit.
Normaal gesproken is er een functioneel evenwicht in de werking van de spieren in en rond de mond. De kauwspieren, de tong, de lippen, de wang- en kinspieren, etcetera, oefenen daarbij allemaal functionele krachten uit op de vorm van de kaken en de stand van het gebit. Als bepaalde spieren of spiergroepen niet goed functioneren, heeft dit dan ook vrijwel altijd een direct gevolg voor de vorm van de kaken en daarmee uiteindelijk ook voor de stand van het gebit. Het doel van de oromyofunctionele therapie is dus om door middel van oefeningen weer evenwicht te brengen in alle spieren in het mondgebied en compenserende technieken af te leren. Als dat lukt, kunnen de vorm en functie van de kaken en de stand van tanden en kiezen worden hersteld.
Myofunctionele therapie pakt dus de oorzaak aan van een of meerdere problemen en niet alleen de gevolgen van het verstoorde evenwicht. Met andere woorden: door OMFT-oefeningen wordt het evenwicht hersteld, zodat andere therapieën zoals orthodontie, logopedie of een kaakcorrectie later een blijvend resultaat zullen kunnen opleveren. Soms is OMFT voldoende om de problemen in het mondgebied op te lossen. Het kan zijn dat het chirurgisch losmaken van de strakke tongriem daarmee overbodig wordt, omdat de therapie leidt tot herstel van de functie van de spieren. Als gevolg daarvan verbeteren de functie en positie van de diverse structuren in het mondgebied.

Om een optimaal resultaat te krijgen van de behandeling worden oefeningen aangeraden. Deze kunnen samen met een daar in gespecialiseerde logopedist enige weken voor de behandeling en erna gedaan worden. Dit wordt oromyofunctionele therapie genoemd. Afgekort als OMFT of OMT. De nadruk ligt op het verbeteren van de tongfunctie. lipsluiting, neusademhaling en juiste slik.

Hier vindt u een lijst met specialisten in OMFT in Nederland.

Hier vindt u wat voorbeelden van oefeningen.

Dr. Rishita Jaju and Smile Wonders staff in Reston, VA show you what post-Waterlaser Frenectomy exercises will work for your little ones.
Tongue Release Therapy Days 1-14 OMT of Stanley Dentistry
Tongue Release Therapy Days 15-21 OMT of Stanley Dentistry
The Four Goals of Myofunctional Therapy by Sarah Hornsby RDH, BS.
Carol Vander Stoep of Mouth Matters OMFT indications for problems and tongue tie.